VİOP’ta İşlem Gören Ürünler ve Fiyat Oluşumu
Türkiye’nin popüler türev piyasası Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) işlem gören ürünlerin futures kontratları (vadeli işlem sözleşmeleri) olması ve bu varlıkların fiyatlandırılması spot piyasalara göre bazı farklılar içermektedir. Bu durum bazı yatırımcılarda zihin karışıklığı oluşturur. Peki, VİOP’ta işlem gören varlıkların spot piyasalardan farkı nedir ve fiyatlar nasıl oluşmaktadır? İşte sorularınızın tüm yanıtları…
VİOP’ta işlem gören vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile spot piyasada işlem gören varlıklar arasında en önemli fark, piyasanın adından da anlaşılacağı üzere vadeli olmalarıdır. Mesela İstanbul pay piyasasında işlem gören İş C hissesi ile VİOP’ta işlem gören İş C hissesi vadeli işlem sözleşmesi aynı mıdır? Spot piyasada işlem gören İş C hissesi ile VİOP’ta işlem gören İş C hissesi vadeli işlem sözleşmesi aynı koşullarda işlem görmekte midir? gibi sorular bu makalenin konusunu oluşturmaktadır.
VİOP’ta işlem gören vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri
VİOP’ta işlem gören ürünler endeks, hisse, döviz, emtia, kıymetli madenler, metaller, yabancı endeks, gecelik repo elektrik, borsa yatırım fonu kategorilerine ayrılmaktadır.
VİOP hisse ve endeks kategorisinde Akbank, THY, Garanti gibi Borsa İstanbul Pay piyasasında işlem gören ve endeks 30’a dahil olan işlem hacmi en yüksek ilk 30 hisse ve BİST 30 endeksi vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri işlem görmektedir.
Döviz kategorisinde Sterlin/ Türk Lirası, Dolar/Türk Lirası, Euro/Türk Lirası, Ruble/ Türk Lirası, Çin Yuanı/Türk Lirası ve Dolar/Euro pariteleri vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerine yatırım yapılabilir.
Kıymetli madenler kategorisinde gram altın ve ons altın, emtia kategorisinde Anadolu buğdayı, makarnalık buğday ve Ege pamuk emtiaları, repo kategorisinde 3 aylık ve aylık repo bonoları, yabancı endeks, hurda çelik borsa yatırım fonu olmak üzere geniş yelpazede 50’den fazla varlıkta alım ve satım yapılabilmektedir. Zaman içinde daha da artması planlanan ürün gamı yatırımcının yatırım yaparken spot piyasa risklerini de yönetmesini sağlayacak şekilde planlanmakta ve her geçen gün artmaktadır.
VİOP piyasasında fiyatlar nasıl oluşur?
VİOP’ta işlem gören vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin fiyatları spot piyasa fiyatlarının üstüne taşıma maliyetlerinin eklenmesi ile bulunur. Taşıma maliyetleri ise vadeye kalan gün sayısı*faiz oranı üzerinden hesaplanır. VİOP kontratlarının teorik fiyatının belirlenmesinde şu formül kullanılır.
Teorik Fiyat= DF x (1+(Faiz oranı-temettü getirisi) x (VKG)/365)
DF= Dayanak Varlık spot fiyatı
VKG=Vadeye kalan gün sayısı
VİOP vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin teorik ya da başlangıç fiyatları Borsa İstanbul tarafından düzenli olarak hesaplanır. https://www.takasbank.com.tr web adresi üzerinden tüm enstrümanlar için span parametreleri başlığı altında başlangıç teminatlarını görebilirsiniz.
Spot piyasa varlıkları ile VİOP varlık fiyatları arasındaki fark
Birçok yatırımcı Borsa İstanbul pay piyasasında işlem gören varlıklar ile ya da diğer piyasalarda işlem gören spot varlıkların fiyatı ile VİOP’ta işlem gören varlıkların fiyatları arasındaki farkı anlayamaz. Ayrıca spot piyasada işlem yapmak yerine aynı ürüne neden VİOP’ta yatırım yapıldığını da kavrayamaz. Aslında bu iki sorunun cevabı da çok kolaydır.
İlk sorumuzun cevabı vade tarihi ile ilgilidir. VİOP vadeli piyasadır ve vadeler ürünlere göre değişmekle birlikte genelde 1, 2, 3,6, 12 ay olarak değişmektedir. Ürünün vadesini işlem kodundan anlayabilir ya da müşteri temsilcinizden bilgi alabilirsiniz.
Şimdi geçelim ilk sorumuza; Spot piyasa ile VİOP’ta işlem gören İş C hissesi vadeli işlem sözleşmesi aynı mıdır? Evet! Aynıdır. İkinci sorumuz; İki ürün arasındaki fark nedir. Spot piyasa enstrümanı spot iken VİOP’ta ki ürün vadeli işlem sözleşmesi veya opsiyondur. Peki, üçüncü sorumuza gelelim; İki piyasa arasındaki fiyatlar neden farklıdır? Borsa İstanbul Pay Piyasasında işlem gören İŞ C hissesinin fiyatı caridir. VİOP’ta işlem gören İŞ C’nin fiyatı ise vadeli fiyattır. Dördüncü sorumuz ise İŞ C hissesine neden Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda değil de VİOP’ta yatırım yapılır? Çünkü VİOP piyasası kaldıraçlı bir piyasadır. Yatırımcı burada küçük teminatlarla spot piyasadaki varlıklara yatırım yapabilir. Ayrıca VİOP piyasasının özellikleri de VİOP nedir makalemiz de yer almaktadır.
GCM Yatırım avantajları ile VİOP’a yatırım yapın!
Sektörün lider ve ödüllü kurumlarından GCM Yatırım’ın üstün müşteri memnuniyeti odaklı çalışan müşteri temsilcilerinden bilgi alabilirsiniz. Daha fazla bilgi için gcmyatirim.com.tr web adresini ziyaret edebilirsiniz.
